Vastgoedcriminaliteit is een breed en complex begrip dat uit twee vormen bestaat: malafide exploitatie en malafide speculatie. 

Malafide exploitatie gaat heel simpel gezegd over het misbruiken van panden. Denk aan illegale doorverhuur, spookbewoning, illegale verkamering en huisjesmelkers. Ook worden panden vaak op een andere wijze gebruikt dan waarvoor ze zijn bestemd. Denk hierbij aan een hennepkwekerij op zolder van een woning of cocaïne versnijden in een aparte kamer van een bedrijfspand. Een bekend voorbeeld van malafide exploitatie van vastgoed is de martelkamer in een bedrijfsloods in Wouwse plantage in 2020.

Malafide speculatie komt grotendeels neer op het witwassen van crimineel vermogen via de vastgoedsector. De vastgoedsector is vatbaar voor misbruik door criminelen vanwege haar omvang, de doorgaans hoge rendementen, de ondoorzichtigheid wat betreft de waarde- en prijsvorming, en de ondoorzichtigheid bij de overdracht van vastgoed. Deze video laat dit goed zien.

Er zijn veel indicatoren van vastgoedcriminaliteit. Zo zijn indicatorensets ontwikkeld die handig zijn voor financiële poortwachters, zoals het notariaat en voor diverse functies binnen de gemeentelijke organisatie. Ook zijn themagerichte indicatoren beschikbaar voor bijvoorbeeld bedrijventerreinen, winkelgebieden en specifieke vormen van malafide exploitatie van vastgoed. In de leestips vindt u de belangrijkste documenten en sites waar deze indicatoren te raadplegen zijn.